ขยะอวกาศคือวัตถุใด ๆ ที่สร้างโดยมนุษย์แล้วถูกทิ้งไว้ในอวกาศ เมื่อวัตถุเหล่านี้โคจรรอบโลกด้วยความเร็วสูง พวกมันสามารถสร้างความเสียหายให้กับดาวเทียม ยานอวกาศ และแม้แต่สถานีอวกาศได้
ปริมาณขยะอวกาศในวงโคจรโลกมีเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สาเหตุหลักมาจากกิจกรรมอวกาศที่เพิ่มขึ้น เช่น การปล่อยดาวเทียม การทดลองทางวิทยาศาสตร์ และกิจกรรมทางทหาร ในปัจจุบัน มีขยะอวกาศมากกว่า 30,000 ชิ้นที่มีขนาดใหญ่กว่า 10 เซนติเมตร และอาจมีขยะขนาดเล็กกว่าอีกนับล้านชิ้น
ขยะอวกาศเป็นภัยคุกคามต่อกิจกรรมอวกาศ ดาวเทียมสามารถเสียหายจากการชนกันกับขยะอวกาศ ส่งผลให้การติดต่อสื่อสาร การสื่อสารโทรคมนาคม และการนำทางทางดาวเทียมถูกขัดจังหวะ ยานอวกาศอาจได้รับความเสียหายจากการชนกันกับขยะอวกาศ ส่งผลให้นักบินอวกาศต้องอพยพออกจากยานอวกาศ และสถานีอวกาศอาจเสียหายจากการชนกันกับขยะอวกาศ ส่งผลให้นักบินอวกาศต้องอพยพออกจากสถานีอวกาศ
นอกจากนี้ ขยะอวกาศยังเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม เศษขยะอวกาศขนาดเล็กอาจเข้าสู่ชั้นบรรยากาศและตกลงสู่พื้นโลก เศษขยะอวกาศเหล่านี้อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้คนและสัตว์
มีหน่วยงานต่าง ๆ ทั่วโลกที่พยายามแก้ไขปัญหาขยะอวกาศ องค์การนาซา (NASA) ของสหรัฐอเมริกา เป็นหนึ่งในหน่วยงานชั้นนำในการวิจัยและการพัฒนาเทคโนโลยีการทำความสะอาดขยะอวกาศ NASA ได้ทดสอบเทคโนโลยีการทำความสะอาดขยะอวกาศหลายประเภท เช่น การใช้จรวดดึงขยะอวกาศกลับสู่ชั้นบรรยากาศ การใช้อวกาศยานจับและลากขยะอวกาศกลับสู่พื้นโลก และการใช้หุ่นยนต์ทำความสะอาดขยะอวกาศ
นอกจาก NASA แล้ว ยังมีหน่วยงานอวกาศอื่น ๆ ทั่วโลกที่พยายามแก้ไขปัญหาขยะอวกาศ เช่น องค์การอวกาศยุโรป (ESA) ของสหภาพยุโรป องค์การอวกาศญี่ปุ่น (JAXA) และองค์การอวกาศจีน (CNSA)
การทำความสะอาดขยะอวกาศเป็นปัญหาที่ท้าทาย ต้องใช้เทคโนโลยีที่ซับซ้อนและค่าใช้จ่ายสูง อย่างไรก็ตาม ปัญหาขยะอวกาศเป็นปัญหาที่มีความสำคัญต่อความปลอดภัยของกิจกรรมอวกาศและสิ่งแวดล้อม หน่วยงานอวกาศต่าง ๆ ทั่วโลกจึงจำเป็นต้องร่วมมือกันเพื่อแก้ไขปัญหาขยะอวกาศ
ประเภทของขยะอวกาศ
ขยะอวกาศสามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามขนาด ประเภทของวัสดุ และแหล่งที่มา
ตามขนาด
ขยะอวกาศสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักตามขนาด ได้แก่
- ขยะอวกาศขนาดใหญ่: ขยะอวกาศขนาดใหญ่คือวัตถุอวกาศที่มีขนาดใหญ่กว่า 10 เซนติเมตร ขยะอวกาศขนาดใหญ่สามารถมองเห็นได้ด้วยกล้องโทรทรรศน์และสามารถติดตามตำแหน่งได้
- ขยะอวกาศขนาดเล็ก: ขยะอวกาศขนาดเล็กคือวัตถุอวกาศที่มีขนาดเล็กกว่า 10 เซนติเมตร ขยะอวกาศขนาดเล็กไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยกล้องโทรทรรศน์และไม่สามารถติดตามตำแหน่งได้
ตามประเภทของวัสดุ
ขยะอวกาศสามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามประเภทของวัสดุ ได้แก่
- ชิ้นส่วนของดาวเทียม: ชิ้นส่วนของดาวเทียมเป็นขยะอวกาศที่พบได้มากที่สุด ชิ้นส่วนเหล่านี้เกิดจากดาวเทียมที่หมดอายุการใช้งานหรือเสียหายจากการชนกัน
- จรวดและส่วนประกอบของจรวด: จรวดและส่วนประกอบของจรวดเป็นขยะอวกาศที่พบได้บ่อยเช่นกัน จรวดและส่วนประกอบของจรวดเหล่านี้ทิ้งไว้หลังจากปล่อยดาวเทียม
- ชิ้นส่วนของอุปกรณ์อวกาศ: ชิ้นส่วนของอุปกรณ์อวกาศเป็นขยะอวกาศที่พบได้น้อยกว่า ชิ้นส่วนเหล่านี้เกิดจากอุปกรณ์อวกาศที่เสียหายจากการชนกัน
- เครื่องมือและชิ้นส่วนอุปกรณ์: เครื่องมือและชิ้นส่วนอุปกรณ์เป็นขยะอวกาศที่พบได้น้อยกว่า เครื่องมือและชิ้นส่วนอุปกรณ์เหล่านี้ทิ้งไว้หลังจากใช้งาน
ตามแหล่งที่มา
ขยะอวกาศสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักตามแหล่งที่มา ได้แก่
- ขยะอวกาศจากกิจกรรมอวกาศ: ขยะอวกาศจากกิจกรรมอวกาศคือขยะอวกาศที่เกิดจากกิจกรรมอวกาศ เช่น การปล่อยดาวเทียม การทดลองทางวิทยาศาสตร์ และกิจกรรมทางทหาร
- ขยะอวกาศจากธรรมชาติ: ขยะอวกาศจากธรรมชาติคือขยะอวกาศที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น การปะทุของภูเขาไฟและการชนกันของดาวเคราะห์น้อย
ผลกระทบของขยะอวกาศ
ขยะอวกาศเป็นภัยคุกคามต่อกิจกรรมอวกาศ ดาวเทียมสามารถเสียหายจากการชนกันกับขยะอวกาศ ส่งผลให้การติดต่อสื่อสาร การสื่อสารโทรคมนาคม และการนำทางทางดาวเทียมถูกขัดจังหวะ ยานอวกาศอาจได้รับความเสียหายจากการชนกันกับขยะอวกาศ ส่งผลให้นักบินอวกาศต้องอพยพ